Η σειρά βιβλίων με κεντρική ηρωίδα την Πολυάννα, της Eleanor Porter, αποτελούσαν αγαπημένη συντροφιά στην παιδική μου ηλικία. Είχα αγαπήσει την Πολυάννα και αποτέλεσε ένα ασφαλές καταφύγιο μέσα από τις περιπέτειές της. Εκείνο όμως το βιβλίο που με συνεπήρε ήταν το «Πολυάννα, το παιχνίδι της χαράς».
Η Πολυάννα στο συγκεκριμένο βιβλίο βρίσκεται σε ιεραποστολή μαζί με τον πατέρα της που είναι πάστορας. Ενώ πλησιάζουν τα Χριστούγεννα περιμένει πώς και πώς να φτάσουν στην ιεραποστολή τα δέματα με τα πολυπόθητα παιχνίδια. Ανοίγοντας το δικό της δέμα αντικρύζει ένα ζευγάρι δεκανίκια. Τότε θυμώνει και απελπίζεται. Ο πατέρας της, με τη στωικότητα του ιερωμένου, της μαθαίνει το παιχνίδι της χαράς. Δηλαδή, κάθε φορά που συμβαίνει κάτι άσχημο αυτή να βλέπει τη θετική πλευρά των πραγμάτων, το οποίο μεταφράζεται σε «τι καλά που δεν χρειάζομαι τις πατερίτσες, άρα είμαι σε καλύτερη θέση από κάποιον που τις χρειάζεται.»
Στα 42 μου χρόνια τολμώ να πω ότι το παιχνίδι της χαράς καθόρισε τον τρόπο που έβλεπα τη ζωή. Κάθε φορά που απογοητευόμουν για κάτι ή ένιωθα αδικία ή απελπισία ερχόταν σαν γλυκιά σκέψη και λειτουργούσε ευεργετικά.
Τα τελευταία χρόνια όμως το παιχνίδι της χαράς άρχισε να φαντάζει μάταιο, κάπως εγωιστικό, ανούσιο και ανώφελο. Όχι τόσο σε προσωπικό επίπεδο, μα περισσότερο σε ανθρώπινο.
Τα τελευταiα χρoνια oμως το παιχνiδι της χαρaς αρχισε να φανταζει ματαιο, καπως εγωιστικο, ανουσιο και ανωφελο. οχι τοσο σε προσωπικο επιπεδο, μα περισσοτερο σε ανθρωπινο.
Κάποτε, μέσα στην παιδική μου αφέλεια, είχα ρωτήσει τον παππού μου – ο οποίος έφυγε ένα πρωί από το χωριό του τον Ιούλιο του ΄74, όταν έγινε η εισβολή των Τούρκων – αν θα μπορούσε να παίξει εκείνη τη μέρα το παιχνίδι της χαράς. Μου απάντησε μετά από αρκετή ώρα λέγοντάς μου ότι κάποιες φορές στη ζωή μας κανένα «παιχνίδι της χαράς» δεν μπορεί να φανεί χρήσιμο. Τότε δεν κατάλαβα και τον αγνόησα. Δεν ήθελα να μου χαλάσει τη φοβερή ιδέα του βιβλίου που λάτρευα. Τον θυμήθηκα όμως αρκετά χρόνια μετά.
Τον Ιούλιο του 2016 ήμουν στη Μυτιλήνη για διακοπές. Εκείνο το καλοκαίρι είχαν αρχίσει οι ροές προσφύγων από τη Συρία, να φτάνουν στο νησί από τα απέναντι παράλια. Εμείς πηγαίναμε για μπάνιο στην παραλία και στον δρόμο βλέπαμε να περπατούν βρεγμένοι άνθρωποι σαν να τους ξέβρασε η θάλασσα. Δεν μπορούσα να το διαχειριστώ. Τα παιδιά μου ρωτούσαν τι συμβαίνει και κανείς δεν υπολόγιζε τι θα ακολουθούσε τους επόμενους μήνες. Το παιχνίδι της χαράς ήταν πλέον ενοχλητικά ανόητο. Σκέφτηκα ότι κανένα από τα παιδάκια που έβγαιναν βρεγμένα και φοβισμένα σε μια άγνωστη γη, δεν θα μπορούσε να το παίξει.
Το ίδιο συναίσθημα με βαραίνει αυτές τις μέρες. Κάθε φορά που κάθομαι στον καναπέ με ένα φλιτζάνι ζεστό καφέ και βλέπω τις ειδήσεις για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το παιχνίδι της χαράς φαντάζει απλώς γελοίο. Άνθρωποι που πριν από λίγες μέρες κάθονταν στον δικό τους καναπέ με ένα φλιτζάνι ζεστό καφέ τώρα φεύγουν με μια αποσκευή στο χέρι.
Αυτή η άνοιξη, λοιπόν, δεν έχει έρθει ακόμα. Πολύ φοβάμαι ότι θα αργήσει. Η παράνοια και η δυστοπία αισθάνομαι ότι κάθε μέρα γιγαντώνονται.
Αυτη η ανοιξη, λοιπον, δεν εχει ερθει ακομα. Πολυ φοβαμαι οτι θα αργησει. Η παρανοια και η δυστοπια αισθανομαι οτι καθε μερα γιγαντωνονται.
Στη σκιά ενός πυρηνικού πολέμου πια, οι άνθρωποι αναρωτιούνται αν πρέπει να προμηθευτούν ταμπλέτες ιωδίου, όπως έτρεχαν ν΄ αγοράσουν χαρτί υγείας και παρακεταμόλη, δύο χρόνια πριν, με την αρχή της πανδημίας. Αυτό που δεν μας έσωσε σίγουρα τα δύο προηγούμενα χρόνια ήταν το χαρτί υγείας και πολύ φοβάμαι ότι ούτε οι ταμπλέτες ιωδίου θα βοηθήσουν τώρα.
Μέσα στο παράλογο αυτό σκηνικό δεν πιστεύω ότι μπορεί κάποιος ν΄ αναζητήσει τη στωικότητα του πάστορα που δίδαξε στην Πολυάννα το «παιχνίδι της χαράς».
Μεσα στο παραλογο αυτο σκηνικο δεν πιστευω οτι μπορει καποιος να αναζητησει τη στωικοτητα του παστορα που διδαξε στην Πολυαννα το «παιχνιδι της χαρας».
Εύχομαι μόνο ο άνθρωπος να μπορέσει να βρει ξανά την αισιοδοξία και την ελπίδα. Εύχομαι να σταματήσουμε να βλέπουμε ανθρώπους με αποσκευές που φεύγουν, επειδή τους κυνηγά εχθρός και φόβος. Εύχομαι η Άνοιξη να’ ρθεί σύντομα, με χαμόγελα, όμορφες μουσικές κι ανθισμένα λουλούδια μέσα μας.
Φωτογραφία: Ζωγραφιά της Ελένης Ιωαννίδου, από το βιβλίο “Worlds of Wonder, a coloring book for the curious”, Johanna Basford.
